دکل انتقال برق
دکل انتقال برق
دکل برق یک سازه بلند و مستحکم است که برای حمل و انتقال انرژی الکتریکی با ولتاژ بالا بین منابع تولید برق و مصرف کنندگان استفاده می‌شود.
انواع دکل برق
دکل‌های انتقال برق توسط صنعتگران داخلی به علت عدم وجود فناوری پیچیده‌ای در دو دسته مشبک و تلسکوپی طراحی و تولید می‌شوند و هر کدام دارای مزایای منحصر به فرد خود هستند. برای مثال دکل‌های مشبک را به علت قدرت بیشتر و قیمت پایین تر به کار گرفته می‌شوند، اما در مقابل دکل‌های تلسکوپی را به خاطر طراحی شکیل تر و فضای اشغال کمتر و امکان نصب در هر مکان، بیشتر در خطوط انتقال نیرو درون شهری و وسط بلوارها مورد بهره برداری قرار می‌دهند.
ارتفاع بین 12 تا 30 متر بسته به کاربرد دکل‌های انتقال برق متغیر بوده و در بالای برج به هیچ وجه از نصب چراغ خطر به منظور ممانعت از برخورد پرندگان و هواپیما و میله برق‌گیر به جهت جلوگیری از بروز خطر در زمان ایجاد صاعقه، رعد و برق و… غفلت نمی‌ورزند. البته انواع دکل‌های انتقال برق از نظر کاربرد نیز دارای دسته‌بندی‌های متفاوتی هستند که از آنها می‌توان به دکل‌های آویزی (Suspension Towers) و دکل‌های زاویه‌ای (Tension Towers) و دکل‌های کششی (Tension Towers) اشاره نمود.
دکل‌های آویزی برای مسیرهای مستقیم انتقال نیرو و دارای حداقل انحراف مناسب هستند، اما در مقابل دکل‌های زاویه‌ای در مسیرهای که انحرافات چپ و راست وجود دارد و ناچاراً مسیرها را به صورت خطوط شکسته ترسیم می‌کنند، مناسب‌تر هستند. در انتهای خطوط انتقال با بیشترین زاویه، به دلیل تحمل نیروهای یک طرفه از دکل‌های کششی بهره می‌برند.
ساختار دکل برق
دکل برق شامل قسمت‌های مختلفی می‌باشد که در زیر به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم.
بستر دکل برق
بستر دکل برق شامل پایه‌های سنگین و بزرگی است که به صورت عمودی در زمین قرار می‌گیرند. این پایه‌ها از مواد مقاومی مانند بتن مسلح، فولاد یا بلوک‌های سنگی ساخته می‌شوند تا بتوانند بار و فشار وزن دکل را تحمل کنند.
تیرهای دکل برق
تیرها یا پایه‌های افقی، بخشی از دکل برق هستند که به پایه های عمودی وصل می شوند و نقشی مهم در ایجاد ساختار و استحکام کل دکل دارند. این تیرها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند و به صورت افقی بر روی پایه‌های عمودی قرار می گیرند.
تراشه‌های دکل برق
قسمتی از دکل برق هستند که از تیرها به صورت قائم الزاویه به بیرون می آیند و جهت اتصال سیم های برق را فراهم می کنند. تراشه ها از فولاد ساخته می شوند و تعداد آنها بسته به نیاز و طول دکل متغیر است.
راهبردهای دکل برق
راهبردها نیز یکی از اجزای اصلی دکل برق هستند و برای حمل و انتقال سیم‌های برقی به طول دکل استفاده می‌شوند. آنها به صورت افقی از یک تیر به تیر دیگر قرار می‌گیرند و سیم‌های برقی بر روی آنها قرار می‌گیرند.
اسپندهای دکل برق
اسپندها نیز به عنوان بخشی از دکل برق استفاده می شوند و وظیفه حمایت و استحکام دادن به سیم های برقی را بر عهده دارند. این اجزا از فولاد ساخته می شوند و سیم ها به آنها بسته می‌شوند تا در طول دکل به درستی قرار گیرند.
تجهیزات و لوازم جانبی
علاوه بر اجزای سازه ای، دکل برق ممکن است شامل تجهیزات و لوازم جانبی مختلفی نیز باشد. این شامل دستگاه‌های سیم کشی، آنتن‌ها، سیستم‌های روشنایی و نشانگرها، سیستم‌های حفاظتی و غیره می‌شود. این تجهیزات بسته به نوع و کاربرد دکل ممکن است متفاوت باشند. لطفاً توجه داشته باشید که ساختار و قسمت‌های دکل برق ممکن است بسته به نیازهای خاص، اندازه و نوع دکل متغیر باشد. توصیفی که در اینجا ارائه شده است، یک تصویر کلی از اجزای معمول دکل برق است و ممکن است برخی از جزئیات را در نظر نگرفته باشد.
تشخیص ولتاژ دکل برق
برای تشخیص ولتاژ دکل برق روشی ساده در دست است و این عمل را می‌توان با بررسی تعداد مقره‌های نصب شده بین بدنه و هادی دریافت. در حالت کلی مقره‌ها ولتاژهایی برابر با 10 کیلو وات را تحمل می‌کنند، از این رو با شمارش تعداد آنها به راحتی می‌توان ولتاژ کلی دکل را یافت.
برای مثال دکل‌های انتقال برق که حاوی 5 الی 7 مقره هستند، قادر می‌باشند ولتاژی حدود 63 کیلو ولت را جا به جا نمایند. به همین ترتیب می‌توان دیگر ولتاژهای عبوری را در دکل‌ها محاسبه نمود. حتی می‌توان به صورت معکوس نیز عمل کرده و حدس زد در دکلی با ولتاژ 230 ولت چند مقره وجود دارد و تقریباً 22 الی 24 تعداد را برای آن تخمین زد.
فاصله استاندارد از دکل برق فشار قوی
فاصله استاندارد بین دکل‌های برق فشار قوی ممکن است بسته به استانداردها و مقررات مربوطه در هر کشور و منطقه متفاوت باشد. در مواردی این فاصله با توجه به نوع و ولتاژ خطوط برق، شرایط زمینی، و سایر عوامل تعیین می‌شود. در کشورهای مختلف، معمولاً استانداردها و دستورالعمل‌های فنی برای طراحی و نصب دکل‌های برق وجود دارد که حاکم بر فاصله بین آن‌هاست.
به عنوان مثال، در برخی کشورها، برای خطوط برق فشار قوی با ولتاژ 400 کیلوولت و بیشتر، فاصله استاندارد بین دکل‌ها ممکن است در حدود 300 تا 400 متر باشد. البته، این فاصله می‌تواند با توجه به شرایط خاص هر پروژه و دستورالعمل‌های محلی متغیر باشد. برای بیان فاصله استاندارد از دکل برق فشار قوی باید به بررسی فاصله دو دکل از یکدیگر و سپس حد مجاز فاصله ساختمان‌ها از دکل‌ها و حریم خطوط هوایی انتقال و توزیع برق پرداخت تا بدین ترتیب فاصله این دکل‌ها در عرصه‌های مختلف به طور دقیق مشخص شود.
فاصله دکل برق از منزل مسکونی
فاصله بین دکل برق و منزل مسکونی ممکن است بسته به استانداردها، مقررات و قوانین محلی، نوع ولتاژ خطوط برق و سایر عوامل متغیر باشد. در بسیاری از کشورها، مقرراتی برای فاصله حداقلی بین دکل برق و ساختمان‌های مسکونی وجود دارد تا امنیت و سلامت افراد را تضمین کند.
معمولاً برای خطوط برق فشار قوی با ولتاژ بالا، مقررات و استانداردهای محدودیت فاصله بین دکل برق و مناطق مسکونی وجود دارد. به عنوان مثال، در برخی کشورها، فاصله حداقلی بین دکل برق و ساختمان‌های مسکونی معمولاً بین 12 تا 50 متر تعیین می‌شود. با این حال در موارد خاصی مانند فضاهای شهری یا شرایط زمینی خاص، ممکن است این فاصله متغیر باشد و باید با استانداردها و قوانین محلی هر منطقه هماهنگ شود.
فاصله مجاز دکل‌های انتقال برق از یکدیگر
حد مجاز دکل‌های انتقال برق از یکدیگر بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، نباید از یک مقدار مشخص بیشتر باشد، زیرا بر خلاف تصور عموم هر چه بر این فاصله بیافزاییم، خطرات پرتوها و اشعه‌ی حاصل از این آنتن‌ها ارتقا یافته و بهداشت عموم را به مخاطره می‌اندازد.
بهتر است تا حد امکان در سطوح شهری از فواصل کم و تعداد بیشتر بهره ببرند. از آنجایی که امروزه استانداردهای لازم برای نصب این دکل‌ها منظور می‌شود، هیچ نوع نگرانی بابت اشعه‌ی ساطع شده توسط دکل ها و رعایت حد فاصله مجاز این دکل‌ها با یکدیگر وجود ندارد.
حد مجاز فاصله ساختمان‌ها از دکل‌ها و حریم خطوط هوایی انتقال برق
برای بیان حد مجاز دکل‌های انتقال برق از سازه‌های ساختمانی و دیگر عناصر موجود در اطراف آن استانداردهایی وجود دارد که تعیین می‌کند، ساختمان‌هایی با اسکلت آهنی باید از 31 الی 61 متر از این دکل‌ها فاصله داشته باشند. همچنین ارتفاع محصولات گیاهی در اطراف این دکل‌ها نباید از 3 متر تجاوز نماید.
سیم‌های خاردار محافظ اطراف نیز در کمتر از فاصله 38 الی 77 متری حق احداث ندارند و در صورت داشتن ارتفاع 1830 متر باید به یک میله تا عمق 61 سانتی متری در داخل زمین برای انتقال بار الکتریکی مجهز باشند. خطوط آب رسانی و سوخت زیر زمینی نیز به هیچ وجه در اطراف دکل‌ها حق اجرا ندارند و در صورت ضرورت باید با فاصله 15 متری احداث شوند.
وزن دکل برق فشار قوی
اگر بتوان برآورد دقیقی از وزن دکل برق فشار قوی به دست آورد، می‌شود در نهایت هزینه انتقال نیرو توسط این ابزارها را تا حد قابل توجهی کاهش داد. گرچه ارتفاع دکل نیز در این محاسبات بسیار مهم بوده و یکی دیگر از ارکان اثر گذار در نتیجه نهایی می‌باشد، اما وزن به علت اینکه با متریال و مواد اولیه ساخت، این تجهیزات در ارتباط است، مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد. با این توضیحات می‌توان عوامل تأثیرگذار بر روی وزن دکل‌های انتقال برق را بدین ترتیب برشمرد:
فواصل فازی:
فواصل فازی تعیین می‌کند که ارتفاع دکل‌ها تا چه حدی باید برسد و ارتفاع مشخص می‌نماید که ابعاد دکل را به چه صورتی باید تنظیم نمود و در نهایت مسلماً ابعاد تأثیر مستقیم بر روی وزن گذاشته و باعث افزایش یا کاهش آن می‌شود. پس بدین ترتیب می‌توان گفت فاصله فازی تأثیر غیر مستقیم بر وزن دکل دارد.
